ryan-quintal-W4JT4MOhbRw-unsplash.jpg(Nguồn: Unplash)

Các hành vi của con người đều có mối liên hệ tương tác lẫn nhau.

Ví dụ, hãy xem xét trường hợp của một người phụ nữ tên là Jennifer Dukes Lee. Trong hai thập kỷ rưỡi trong suốt cuộc đời trưởng thành của cô, bắt đầu từ khi cô đi học đại học và kéo dài đến độ tuổi 40, Lee không bao giờ dọn dẹp giường ngủ của cô ngoại trừ khi mẹ hoặc khách của cô bất ngờ đến nhà.

Tại một thời điểm nào đó, cô quyết định thử lại lần nữa và cố gắng để dọn dẹp giường ngủ của mình bốn ngày liên tiếp - một công việc dường như tầm thường. Tuy nhiên, vào buổi sáng ngày thứ tư đó, khi cô hoàn thành việc dọn dẹp giường ngủ, cô cũng chọn một cái vớ và gấp một vài bộ quần áo nằm quanh phòng ngủ. Tiếp theo, cô thấy mình đang ở trong bếp, dọn các món ăn bẩn ra khỏi bồn rửa và đưa chúng vào máy rửa bát, sau đó sắp xếp lại các hộp đựng thức ăn trong tủ và đặt một con lợn trang trí trên quầy như một điểm nhấn.

Sau đó, cô giải thích: “Hành động dọn dẹp giường ngủ của tôi đã tạo ra một chuỗi các công việc gia đình nhỏ,… Tôi cảm thấy mình trưởng thành - một người hạnh phúc, trưởng thành với một chiếc giường đã được dọn dẹp, một cái bồn rửa sạch, một cái tủ chén gọn gàng, và một món ăn đã sẵn sàng. Tôi cảm thấy như một người phụ nữ đã tự kéo mình ra khỏi đống việc nhà hỗn loạn, vốn có khả năng hút cạn năng lượng, một cách kỳ diệu..”

Cô ấy đã trải qua hiệu ứng Domino.

 domino-effect-1-700x450-1-.jpg

 

Hình ảnh về hiệu ứng Domino (Nguồn: JamesClear.com)


HIỆU ỨNG DOMINO LÀ GÌ?

Hiệu ứng Domino được hiểu rằng khi bạn thực hiện một sự thay đổi đối với hành vi, nó sẽ kích hoạt phản ứng dây chuyền và cũng làm thay đổi hành vi liên quan.

Ví dụ, một nghiên cứu năm 2012 từ các nhà nghiên cứu tại Đại học Northwestern thấy rằng khi mọi người giảm số lượng thời gian thư giãn ít vận động mỗi ngày, họ cũng giảm lượng chất béo hàng ngày của họ. Những người tham gia không bao giờ được cho biết là ăn ít chất béo, nhưng thói quen dinh dưỡng của họ được cải thiện như là một tác dụng phụ tự nhiên bởi vì họ dành ít thời gian trên chiếc ghế dài xem tivi và không ngừng ăn uống. Một thói quen đã dẫn đến một thói quen khác, một hiệu ứng Domino xảy ra.

Bạn có thể nhận thấy ví dụ tương tự trong cuộc sống của chính bạn. Lấy một ví dụ cá nhân, nếu tôi duy trì với thói quen đi tập thể dục, tôi tự nhiên tập trung nhiều hơn vào công việc và ngủ ngon hơn vào ban đêm mặc dù tôi chưa bao giờ lên kế hoạch cải thiện cụ thể hành vi.

Hiệu ứng Domino cũng có những thói quen tiêu cực. Bạn có thể thấy rằng thói quen kiểm tra điện thoại của bạn dẫn đến thói quen nhấp vào thông báo mạng xã hội dẫn đến thói quen lướt web một cách vô thức, dẫn đến 20 phút trì hoãn khác.

Theo lời của giáo sư Stanford Fogg, “Bạn không bao giờ có thể thay đổi chỉ một hành vi. Hành vi của chúng ta được kết nối với nhau, vì vậy khi bạn thay đổi một hành vi, các hành vi khác cũng thay đổi. ”

CỐT LÕI CỦA HIỆU ỨNG DOMINO

Tôi có thể nói, Hiệu ứng Domino xảy ra vì hai lý do.

Thứ nhất, nhiều thói quen và lề thói hằng ngày tạo nên cuộc sống hàng ngày của chúng ta liên quan đến nhau. Có một mối liên hệ đáng kinh ngạc giữa các hệ thống của cuộc sống và hành vi của con người cũng không ngoại lệ. Sự liên quan vốn có của sự vật là một lý do cốt lõi tại sao các lựa chọn trong một lĩnh vực của cuộc sống có thể dẫn đến kết quả đáng ngạc nhiên trong các lĩnh vực khác, bất kể kế hoạch bạn thực hiện là gì.

Thứ hai, hiệu ứng Domino tận dụng một trong những nguyên tắc cốt lõi của hành vi con người: cam kết và nhất quán. Hiện tượng này được giải thích trong cuốn sách kinh điển về hành vi con người, ảnh hưởng của Robert Cialdini. Ý tưởng cốt lõi là nếu mọi người cam kết với một ý tưởng hoặc mục tiêu, ngay cả một cách rất nhỏ, họ có nhiều khả năng tôn trọng cam kết đó bởi vì bây giờ họ thấy ý tưởng hoặc mục tiêu đó là phù hợp với hình ảnh của họ.

Quay trở lại câu chuyện từ đầu bài viết này, một khi Jennifer Dukes Lee bắt đầu dọn dẹp giường ngủ của mình mỗi ngày, cô đã thực hiện một cam kết nhỏ với ý tưởng, "Tôi là loại người duy trì một ngôi nhà sạch sẽ và có tổ chức." vài ngày, cô bắt đầu cam kết hình ảnh mới này ở các khu vực khác của nhà cô.

Đây là một sản phẩm phụ thú vị của Hiệu ứng Domino. Nó không chỉ tạo ra một loạt các hành vi mới, mà còn là sự thay đổi trong niềm tin cá nhân. Khi mỗi domino nhỏ rơi, bạn bắt đầu tin tưởng những điều mới mẻ về bản thân và xây dựng thói quen dựa trên nhận dạng.

CÁC QUY TẮC CỦA HIỆU ỨNG DOMINO

Hiệu ứng Domino không chỉ đơn thuần là một hiện tượng xảy ra với bạn mà còn là thứ bạn có thể tạo ra. Đó là quyền lực của bạn để châm ngòi cho một phản ứng dây chuyền của những thói quen tốt bằng cách xây dựng những hành vi mới tự nhiên dẫn đến hành động thành công tiếp theo.

Có ba chìa khóa để thực hiện công việc này trong cuộc sống thực. Dưới đây là ba quy tắc của Hiệu ứng Domino:

1. Bắt đầu với điều bạn có động lực nhất để làm. Bắt đầu với một hành vi nhỏ và làm điều đó một cách nhất quán. Nó không chỉ giúp bạn cảm thấy thỏa mãn, mà còn hé mở kiểu người mà bạn có thể trở thành. Nó không quan trọng domino nào ngã đầu tiên, miễn là một domino ngã là được. 

2. Duy trì động lực và ngay lập tức chuyển sang nhiệm vụ tiếp theo mà bạn có động lực để hoàn thành. Hãy để đà hoàn thành một nhiệm vụ dẫn lối bạn trực tiếp vào hành vi tiếp theo. Với mỗi lần lặp lại, bạn sẽ trở nên quyết tâm hơn với hình ảnh mới của chính mình.

3. Khi nghi ngờ, hãy chia nhỏ mọi thứ thành nhiều phần nhỏ hơn. Khi bạn thử thói quen mới, hãy tập trung vào việc giữ cho chúng nhỏ và dễ quản lý. Hiệu ứng Domino là sự tiến bộ chứ không phải kết quả. Đơn giản chỉ cần duy trì động lực. Hãy để quá trình lặp lại như một domino tự động ngã xuống tiếp theo.

Khi một thói quen không dẫn đến hành vi tiếp theo, thường là do hành vi không tuân theo ba quy tắc này. Có rất nhiều con đường khác nhau để có được domino ngã. Tập trung vào hành vi mà bạn thích thú và để cho nó đi theo suốt cuộc đời bạn.

Nếu bạn muốn có nhiều ý tưởng thiết thực hơn để phá vỡ thói quen xấu và tạo thói quen tốt, hãy xem cuốn sách Atomic Habit của tôi, nó sẽ cho bạn thấy những thay đổi nhỏ trong thói quen có thể dẫn đến những kết quả đáng kể.

Bài viết này được chọn lọc, biên dịch, thiết kế và biên tập bởi một Nhóm IPLer của
Học bổng Lãnh đạo Khai phóng IPL khóa 5

Lê Nguyễn Trần Huỳnh
Nguyễn Hoàng Bảo Huy
Phạm Thị Quỳnh Mai
Huỳnh Diệp Mỹ Ngọc
Nguyễn Đình Quý
Trần Minh Dạ Thảo