“Mục đích của giáo dục không phải là lấp đầy trí não một người bằng những kiến thức; mà là dạy anh ấy dạy anh ấy cách sử dụng tâm trí của mình để suy nghĩ” – Henry Ford
Trong cuốn hồi ký “Cuộc đời và công việc” của mình, được viết vào năm 1934, Henry Ford vĩ đại (nhưng không phải là không có điểm yếu) (1863-1947) đưa ra định nghĩa có lẽ là hay nhất mà bạn sẽ tìm được về giá trị của một nền giáo dục và một cảnh báo hữu ích chống lại sự tìm được về giá trị đơn thuần. Một người dấn thân cho việc học tập suốt đời không cần phải là một thí sinh của chương trình Jeopardy, cần tích lũy những thứ lặt vặt để dùng khi cần thiết. Trong thời đại của Google, loại kiến thức đó ngày càng không quan trọng.
Và để làm được điều đó, bạn phải học cách đưa ra quyết định một cách nhanh chóng. Thế giới không cho ta những quyết định dễ dàng mỗi ngày với mọi người; chúng tôi đã được giới thiệu với những lựa chọn không rõ ràng thường xuyên hơn. Nếu việc học tập của bạn đang không cải thiện khả năng xử lý trong thực tế của bạn và có được kết quả tốt, bạn có thể đang lãng phí thời gian của mình.
Từ hồi ký của Ford:
Một người có học thức không phải là người rèn luyện trí nhớ của mình để nhớ một vài ngày trong lịch sử, anh ta là người có thể làm được việc. Một người không thể suy nghĩ thì người đó không phải là một người có học thức, dù cho anh ta có bao nhiêu tấm bằng đại học đi nữa. Suy nghĩ là công việc khó khăn nhất mà một người có thể làm, đó có lẽ là lý do tại sao chúng ta hầu như không có nhà tư tưởng nào. Có hai thái cực cần tránh:
- Thái độ khinh miệt đối với giáo dục
- Thái độ hợm hĩnh bi thảm khi cho rằng việc đi vào một hệ thống giáo dục là một phương thuốc chắc chắn cho sự thiếu hiểu biết và tầm thường.
Một nền giáo dục bao gồm các biển chỉ dẫn cho thấy sự thất bại và sự sai lầm về không cần phải nghi ngờ quá khứ sẽ rất hữu ích.Giáo dục không chỉ bao gồm lý thuyết của rất nhiều vị giáo sư. Tích lũy kiến thức là rất thú vị, và đôi khi có lợi, nhưng nó không phải là giáo dục. Có học thức trong khoa học ngày nay chỉ đơn thuần là nhận thức được hàng trăm lý thuyết chưa được chứng minh. Và không biết những lý thuyết "vô giáo dục", "ngu dốt " và vân vân. Nếu kiến thức từ những phỏng đoán là việc học hỏi, thì người ta trở nên có học thức bằng cách đơn giản là tự mình thực hiện các phán đoán. Và với cùng cách đó, ông có thể đặt tên cho phần còn lại của thế giới là "những người không biết gì" vì không biết dự đoán của mình là gì.
Nhưng điều tốt nhất mà giáo dục có thể làm cho một người là để anh ta sở hữu sức mạnh của mình, cho anh ta kiểm soát các công cụ mà định mệnh đã ban cho anh ta, và dạy anh ta cách suy nghĩ.
Trường đại học cung cấp những dịch vụ tốt nhất của nó như một phòng tập thể dục trí tuệ, trong đó cơ bắp trí óc được phát triển và sinh viên được củng cố để làm những gì có thể. Tuy nhiên, nói rằng việc tập thể dục cho tâm trí chỉ có thể có ở trường đại học là không đúng, như mọi nhà giáo dục đều biết. Sự giáo dục thật sự của một người đàn ông bắt đầu sau khi anh ta ra trường.
Giáo dục chân chính có được thông qua trường đời.
[…]
Con người thỏa mãn tâm trí của họ nhiều hơn bằng cách tìm ra những điều cho bản thân họ hơn là chất đống những điều mà người khác đã tìm ra. Bạn có thể ra ngoài và thu thập kiến thức trong suốt cuộc đời mình, và với tất cả sự thu thập của bạn, bạn sẽ không bắt kịp ngay cả bắt kịp thời đại. Bạn có thể lấp đầy đầu của mình với tất cả "các kiến thức" của mọi thời đại, và đầu của bạn có thể chỉ là một chiếc hộp chứa kiến thức bị quá tải khi bạn làm xong. Điểm mấu chốt là: Những đống kiến thức lớn trong đầu không giống như hoạt động tinh thần. Một người có thể đã học rất nhiều nhưng rất vô dụng. Và một lần nữa, một người có thể không được học hành nhưng rất hữu ích.
Và chuyện thường xảy ra là một người có thể suy nghĩ tốt hơn nếu anh ta không bị cản trở bởi kiến thức của quá khứ.
Ford có thể sai trong phát biểu cuối cùng, nghiên cứu về quá khứ là quan trọng để hiểu hoàn cảnh con người, nhưng ngụ ý được nói đến nằm trong phần của lại của tác phẩm nên được đọc đi đọc lại thường xuyên.
Điều này dẫn đến một cuộc tranh luận bạn sẽ nghe, mà hầu hết mọi nhà tranh luận đều sai: Điều gì có giá trị hơn, được giáo dục trong trường đời hay trong trường học với sách vở? Đó là cái nào?
Đáp án là cả hai!
Đây là những gì chúng ta gọi là một lưỡng đề sai. Hoàn toàn không có lý do gì để lựa chọn giữa hai tranh luận. Tất cả chúng ta đều quen thuộc với đại số. Nếu A và B có giá trị dương, thì A + B phải lớn hơn A hoặc B! Bạn phải học hỏi từ cuộc sống của mình khi nó diễn ra, nhưng vì chúng ta có lựa chọn tăng thêm điều đó bằng cách nghiên cứu cuộc sống của người khác, tại sao chúng ta không tận dụng chứ? Tất cả sẽ do ý chí và thái độ để học hỏi từ những thành công và thất bại của lịch sử, thêm chúng vào kinh nghiệm của chính bạn và có được kết quả A + B theo kiểu đại số.
Vì vậy, quyết tâm dùng những nghiên cứu của bạn để học cách suy nghĩ,để học cách vận dụng tốt hơn, để hữu ích hơn với xã hội. Đừng bận tâm về những sự kiện và những nhân vật vì lợi ích của nó. Chúng ta không cần một cuốn bách khoa toàn thư nào nữa.
Chú thích/Tài liệu tham khảo:
Henry Ford and the Actual Value of Education. (2017, January 03).
Chương trình Lãnh đạo Khai phóng IPL khóa 5
Lê Nguyễn Trần Huỳnh
Nguyễn Hoàng Bảo Huy
Phạm Thị Quỳnh Mai
Huỳnh Diệp Mỹ Ngọc
Nguyễn Đình Quý
Trần Minh Dạ Thảo