Tên bài viết gốc (tiếng nước ngoài): HOW IS CLIMATE CHANGE IMPACTING YOUNG PEOPLE'S MENTAL HEALTH?
Các hiệu ứng của biến đổi khí hậu là rất nặng nề và gây ra những thiệt hại không thể đảo ngược trên khắp thế giới.
Quỹ trẻ em liên hiệp quốc đã báo cáo rằng một nửa số trẻ em trên thế giới đang đối mặt mới rủi ro cực lớn từ ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.
Trong khi những tác động đến sức khỏe vật lý có liên quan đến biến đổi khí hậu đã được thống kê kĩ lưỡng, thì có rất ít viết về tác động về mặt tâm lý của nó.
Một báo mới mới đây, trong đó nhất mạnh, đã chỉ ra biến đổi khí hậu đã và đang ảnh hưởng đến sự phát triển tinh thần của trẻ em khắp thế giới.
Với mức độ ghi nhận kỉ lục của sóng nhiệt, cháy rừng và lụt lội 2021 có lẽ là năm mà chúng ta thức tỉnh về biến đổi khí hậu. Theo đánh giá gần đây nhất của tổ chức hội thẩm quốc tế về biến đổi khí hậu, các tác động đã “lan rộng, nhanh chóng và nghiêm trọng” hơn. Rất nhiều tác động là không thể đảo ngược và thay đổi đại dương, các thềm băng cũng như mực nước biển, những thứ được giữ ổn định qua hàng ngàn năm.
Vào tháng 8, quỹ Trẻ em liên hiệp quốc đã báo cáo có khoảng 2.2 tỉ trẻ em đang ở trong tình cảnh ngặt nghèo vì biến đổi khí hậu. Hơn 230 chương trình sức khỏe đã phối hợp cùng nhau cho ra một ấn bản để kêu gọi một nỗ lực mạnh mẽ hơn nữa nhằm nêu bật ra “sự tàn phá sức khỏe khủng khiếp” của biến đổi khí hậu.
Tuy đã có nhiều cảnh báo về những điều này, nhưng những tác động tâm lý của biến đổi khí hậu lại ít được thống kê một cách đáng ngạc nhiên.
Trong một nghiên cứu mới nhất, chúng tôi đã chỉ ra biến đổi khí hậu đã đang ảnh hưởng tới sự phát triển tâm lý của trẻ em toàn thế giới. Những tác động này bắt đầu từ lúc mới sinh và kéo dài suốt quá trình phát triển, và sẽ gia tăng cùng với sự thay đổi khí hậu.
Sự tàn phá với sự phát triển
Mặc dù nhận thức về biến đổi khí hậu và sức khỏe tâm thần đang tăng lên, nhưng phần lớn sự chú ý vẫn đang tập trung vào sự lo lắng về biến đổi khí hậu- đôi khi còn được gọi là “mối lo sinh thái” - và các ảnh hưởng tức thời của những thứ như các hiện tượng thời tiết cực đoan. Những điều này rất quan trọng, sức khỏe tâm thần (kể cả tốt hay xấu) không phải là kết quả của một sự kiện đơn lẻ, mà là kết quả của một chuỗi liên tục gây ra trước khi sinh và biểu hiện suốt quá trình phát triển.
Chúng ta cần một mô hình nhận thức rộng hơn để hiểu được mối quan hệ giữa biến đổi khí hậu và sức khỏe tâm thần. Một sự phát triển nhận thức suốt đời rất phù hợp cho ý tưởng này. Bức tranh toàn cảnh về sự phát triển được sử dụng rộng rãi tiếng tâm lý học, tâm thần học và các môn khoa học liên quan đến sự phát triển con người, nhằm hiểu được nguồn gốc, quá trình và kết quả của sức khỏe tâm thằng trong một cuộc đời.
Một bức tranh toàn cảnh về sự phát triển đã chỉ ra tầm quan trọng của việc phát hiện và ngăn chặn cảnh hưởng tiêu cực từ rủi ro biến đổi khí hậu đến tâm thần trẻ em.
Cách tiếp cận này dựa trên sự quan sát phần lớn các bệnh lý tâm thần bắt đầu trong giai đoạn sớm cuộc đời, các bệnh lý này là kết quả của yếu tố đi truyền, tâm lý xã hội và các tác nhân môi trường - bao gồm cả sự tương hỗ giữa chúng- và thời gian, độ nghiêm trọng và độ kéo dài của một một tác nhân ức chế, gây ra ảnh hưởng suốt đời đến sức khỏe tâm tần và cả sức khỏe chung.
Cách tiếp cận về sự phát triển này rất phù hợp để nghiên cứu các hiệu ứng phức tạp, tương tác và liên lục của các tác nhân ức chế, giống như những điều đã xuất hiện trong trường hợp của biến đổi khí hậu. Điều này có thể minh họa bằng một vài ví dụ thuyết phục.
Trẻ em rất dễ tổn thương bởi biến đổi khí hậu
Tuổi thơ là giai đoạn phát triển cực kì nhạy cảm . Ngay cả trước khi sinh ra, một tác nhân môi trường nghiêm trọng - như bão tố, cháy rừng, lũ lụt and các đợt sóng nhiệt đền có thể ảnh hưởng xấu đến sự phát triển thai nhi và gia tăng nguy cơ mắc bệnh của đứa trẻ trong suốt phần đời sau đó.
Một số tác động ít nghiêm trọng hơn như các đợt sóng nhiệt mùa hè cũng có liên quan đến sự gia tăng nguy cơ cho sự sinh nở và chu kì mang thai, hình thành nên các tác nhân nguy hiểm cho một vài bệnh lý tâm thần nghiêm trọng.
Từ lúc mới sinh tới khoảng 5 tuổi, trẻ em có nguy cơ cao trước các bệnh truyền nhiễm, môi trường độc hại, tiếp xúc nhiệt và sự mất nước. Các vấn đề sức khỏe thể chất có thể trì hoãn các cột mốc phát triển trên các bình diện thần kinh và ngôn ngữ, mà những điều này tương tác với sự gia tăng nguy cơ về sức khỏe tâm thần.
Trong giai đoạn giữa của trẻ nhỏ (6 tới 12 tuổi), trẻ em vẫn rất dễ tổn thương trước các tác nhân gây hại từ môi trường, cả tức thời và lâu dài, và chúng trở nên dễ thấy hơn nữa trước biến đổi khí hậu và các tác động liên đới của nó. Điều này làm tăng cao khả năng chịu đựng stress và sự lo âu về những hậu quả từ việc sống trên một hành tinh ấm nóng.
Có thể bạn chưa biết:
*Biến đổi khí hậu có thể đe dọa sức khỏe tâm thần?
*Biến đổi khí hậu có thể trực tiếp gây hại đến phổi, trái tim của bạn, theo một nghiên cứu mới nhất
Trẻ vị thành niên với sự nóng lên toàn cầu
Những biến đổi tâm lý, nội tiết và xã hội định hình tính cách của trẻ vị thành niên, và rất nhiều bạn trẻ cảm thấy áp lực bởi những thay đổi xảy ra trong thời gian này. Độ tuổi bị tấn công nhiều nhất của bất cứ bệnh lý tâm thần nào là 14.5 tuổi, và khoảng một nửa của các loại bệnh trên xảy ra trước tuổi 18
Biến đổi khí hậu đang làm tăng áp lực vào giai đoạn chuẩn bị quan trọng của cuộc đời bằng cách tăng tầng suất, cường độ và thời gian của các tác nhân thời tiết như hạn hán, sóng nhiệt, các trận cuồng phong và lũ lụt. Đối mặt với các sự kiện này, làm gia tăng nguy cơ mắc PTSD, lo âu và trầm cảm và làm giảm khả năng hồi phục sức khỏe tinh thần sau này.
Chỉ với các đợt sóng nhiệt đã có thể cản trở giấc ngủ, khả năng học tập, kết quả kiểm tra và cả tỉ lệ tốt nghiệp trung học. Những tác nhân này ngăn cản sự trưởng thành và gây tổn hại đến các khía cạnh xã hội kinh tế tương lai.
Nói cách khác, biến đổi khí hậu tạo ra một nguy cơ mới đối với trẻ em và trẻ vị thành niên và có thể khởi đầu cho một loạt sự phát triển bất thường, có thể tác động theo một cách phức tạp và làm suy giảm sự trưởng thành đầy đủ trong suốt cuộc đời
Bảo vệ trẻ em
Cách tốt nhất để bảo vệ trẻ em khỏi biến đổi khí hậu là giảm thiểu mạnh mẽ sự ấm lên toàn cầu và tăng cường thích nghi với những thiệt hại mà nó gây ra. Điều này nghe có vẻ hiển nhiên, nhưng những thất bại liên tục của các chính phủ trong việc khắc phục biến đổi khí hậu đã nghiền nát sự ạ lạc quan và xói mòn đi hết mọi hi vọng
Rất nhiều người trẻ cảm thấy thất vọng và bị phản bội, đồng thời giận dữ với cách người lớn thất bại trong việc ngăn chặn khủng hoảng khí hậu. Họ có thể và nên được trao quyền để tham gia vào việc sửa đổi và lên kế hoạch. Các chương trình giáo dục hiệu quả về biến đổi khí hậu là trọng tâm ở đây. Nó có thể giúp trẻ em xây dựng và đặt nền móng cho một thế hệ công dân dấn thân và lãnh đạo hiệu quả hơn.
Khoảng 85% số trẻ em trên thế giới sống ở các quốc gia đang phát triển thuộc nhóm rất dễ tổn thương trước biến đổi khí hậu, mặc dù lại chịu trách nhiệm ít nhất cho điều này. Thay đổi và hành động hiệu quả để giảm thiểu gánh nặng này vì thế là một vấn đề quốc tế trọng tâm và cả sự công bằng giữa các thế hệ.
Không còn thời gian
Sự phát triển tâm thần lành mạnh củng vố xã hội tương lai, nền kinh tế và nhân lực, nhưng nó đang bị suy yếu trước biến đổi khó lường của khí hậu. Sự tàn phá bắt đầu trước khi sinh và kéo dài suốt quá trình phát triển, với mỗi thách thức không được giải quyết lại trở thành cái bẫy cho điều tiếp theo.
Hành động nhanh và hiệu quả để giảm thiểu các nguy cơ này là một yêu cầu thức tế và cấp thiết, và là một sự đầu tư sống còn vào sức khỏe hiện tại và các thế hệ trẻ em tương lai trên thế giới. Không còn thời gian để chần chừ.
Bệnh lý tâm thần ảnh hưởng tới hơn 1 tỉ người trên thế giới mỗi năm
Chúng là nguyên nhân hàng đầu của gánh nặng toàn cầu, đứng đầu trong số năm sống với khiếm khuyết. Một số fact vể bệnh tâm thần:
- Ở các nước thu nhập cao, cứ một trong bốn người lại chịu ảnh hưởng của các vấn đề tâm lý.
- Một người bị ảnh hưởng với các hiện tượng thời tiết cực đoan như gió bão và cháy rừng sẽ có nguy cơ gia tăng của PTSD , lo âu và trầm cảm.
- 15-60 % trẻ em và trẻ vị thành niên tiếp xúc với các hiện tượng như vậy bị PTST, lo lắng và trầm cảm.
- Phần lớn trẻ em mắc bệnh lý tâm thằng, bao gồm cả những trẻ sống ở các nước thu nhập cao, không nhận được sự chăm sóc cần thiết
Nguồn bài viết gốc: https://www.weforum.org/agenda/2021/10/how-is-climate-change-affecting-the-mental-health-of-young-people
__________________________________________
Bài viết này được chọn lọc, biên dịch,
thiết kế và biên tập bởi một Nhóm IPLer của
Học bổng Lãnh đạo Khai phóng IPL Khóa 7
Trịnh Thanh Hà
Trần Ngọc Hiếu
Nguyễn Thị Kim Lài
Nguyễn Đức Máy
Nguyễn Trọng Nam
Dương Nguyễn Hồng Nhung
Đinh Huỳnh Mai Tú
