- Tác giả: Nguyễn Hiến Lê
- Nhà xuất bản: Nhà xuất bản Văn hóa
- Năm xuất bản: 2003 (xuất bản lần đầu năm 1962)
Tôi đọc cuốn sách này được hai lần. Lần đầu tiên vào năm hai mươi mốt tuổi. Và lần thứ hai là lần này, tức là khoảng tám năm sau. Tác giả đã nhắn sách của ông dành cho người trên dưới hai mươi lăm. Tôi nghĩ hai lần đọc trước và sau hai mươi lăm của mình, nghĩa là khi còn ngồi ở giảng đường và sau khi đã đi làm được vài năm, là thời điểm tương đối phù hợp để nhận xét sách này cho đầy đủ.
TỪ NHỮNG VẤN ĐỀ TỔNG QUÁT ĐẾN ĐI SÂU CHI TIẾT VÀO MỖI VẤN ĐỀ
Từ đầu cuốn sách, Nguyễn Hiến Lê đã giới thiệu cho các bạn trẻ mới bước vào đời tất cả những vấn đề tổng quát quan trọng cho hành trang cuộc đời của họ: bắt đầu từ việc tìm kiếm nhân sinh quan của cuộc đời, cách tu luyện tâm trí, cách làm việc, nghỉ ngơi tiêu tiền, chăm sóc sức khoẻ, tìm kiếm bạn đời để kết hôn, cuối cùng là cách dự bị cho tuổi già sao cho đúng đắn.
Từ những vấn đề nói trên, ông tiếp tục đi sâu vào phân tích, gợi ý. Cách tiếp cận, trình bày từng phần rất rõ ràng, khoa học, lại đưa ra các trường hợp, dẫn chứng có thật, rõ ràng, thuyết phục khiến người đọc dễ nghe, dễ nhớ. Cuối mỗi phần lại có một tóm tắt nhỏ nhắc lại.
Tôi đã được khai sáng với một vài phần trong sách của ông. Chẳng hạn như khi nói về sức khoẻ, ông đã giới thiệu rất tổng quát và khoa học về cơ thể con người ra sao, rồi phân ra có bốn hạng người tương ứng với bốn loại sức khoẻ khác nhau: thần kinh chất, huyết chất, đảm chất và lâm ba chất. Bạn đọc biết được mình thuộc hạng người nào mới tìm được cách tập luyện ăn uống cho phù hợp. Hay khi viết về hôn nhân, ông nói rõ cuộc sống hôn nhân chỉ có thể đứng vững nếu chỉ kém một, thậm chí hai cộng đồng trong bốn cộng đồng: tinh thần, tình dục, kinh tế và gia đình.
Nhìn chung, sách dạy kỹ năng hiện nay trên thị trường tôi nhận thấy không có cuốn sách nào đầy đủ, vừa tổng quát lại vừa chi tiết, và đặc biệt gần gũi dễ hiểu đến vậy. Thông thường sẽ là các sách chỉ chuyên về một vấn đề trong cuộc sống, ví dụ như chỉ chuyên về cách làm việc hoặc chỉ chuyên về sức khỏe, hay chuyên về hôn nhân. Theo tôi, những sách đó cũng cần thiết nhưng lại không hoàn chỉnh. Vì những vấn đề đó đều cùng luôn tồn tại song song trong cuộc sống của một con người, nên nếu có cuốn sách nào gợi mở cho bạn trẻ đầy đủ về cuộc sống thì phải là một cuốn sách tổng hợp đầy đủ những vấn đề đó. Đó chính là “Tương lai trong tay ta”.
Đọc cuốn sách này, bạn trẻ từ một người chưa có định hướng gì về cuộc sống bỗng chốc được khai mở, có cái nhìn toàn diện về cuộc đời mình từ trẻ cho đến lúc về già. Tất nhiên, bạn trẻ đó vẫn phải tự đi tìm nhân sinh quan cho cuộc đời mình, nhưng bước đường trước mặt tự nhiên bớt chông chênh đi nhiều. Tôi tưởng tượng giống như bạn cần đi từ đây ra Hà Nội, và Nguyễn Hiến Lê đã hiến cho bạn cái bản đồ và các cách di chuyển phù hợp. Bạn chỉ còn việc lựa chọn cách nào phù hợp với mình hay dựa trên đó tìm ra thêm cách mới. Nghĩa là bạn đã có kim chỉ nam, không còn phải dò dẫm tự mò đường và chuốc lấy bao nhiêu mệt mỏi ưu phiền không đáng có, nhờ những kiến thức và kinh nghiệm đã được chắt lọc từ ông.
Tuy một số phần có lỗi thời, ví dụ như những cuốn sách ông khuyên bạn trẻ đọc để mở mang kiến thức thì phần lớn là sách ngoại văn xuất bản vào thời xưa, đến nay tìm lại rất khó nên không áp dụng lời khuyên này được (nhưng sách của những tác gia hay triết gia bất hủ ông nhắc đến thì vẫn luôn được tái bản đến ngày nay, bạn có thể tìm đọc theo tên tác giả), còn lại đều là những lời khuyên luôn đúng trong mọi thời. Vì ông đã tổng hợp nó từ tất cả những kiến thức khoa học Đông Tây mình đúc kết được suốt bao nhiêu năm, và từ kinh nghiệm của bản thân ông nữa.
KHÔNG CHỈ ĐƠN THUẦN LÀ DẠY KỸ NĂNG MÀ CÒN LÀ CÁCH SỐNG!
Từ đầu cuốn sách, Nguyễn Hiến Lê đã khuyên mọi người nên chọn cho mình một nhân sinh quan, thứ định hình và chi phối mục đích sống của mỗi người. Ông đánh giá thấp về mức độ thành công/giá trị của một người trên phương diện giàu có. “Cái giá trị của một người không đo bằng địa vị, bằng cấp mà đo bằng sự lợi ích của người đó đối với đồng bào, xã hội ngoài công việc mà người đó làm để mưu sinh”.
Không chỉ đơn thuần là dạy kỹ năng, ông còn dạy người trẻ giữ cho được lòng tự trọng, giữ cho được cái phẩm giá cao quý của mình, động viên tinh thần người trẻ rất nhiều khi họ chưa gặp được thành công trong cuộc sống.
“Phải tin tưởng rằng mỗi công việc ta làm dù không có kết quả gì, cũng không phải là công dã tràng, cũng ảnh hưởng gián tiếp tới kẻ khác trong thời gian và không gian, thì ta mới có thể yên tâm mà sống được”.
“Nếu bạn muốn thực hiện hoài bão gì mà đợi được hoàn toàn yên ổn thì các bạn đã lầm đường rồi đấy […] Đời sống chỉ đáng sống khi nào có sự chiến đấu cho một mục đích cao cả, và trong sự chiến đấu không khi nào có sự yên ổn hoàn toàn”.
MỘT CUỐN SÁCH KIM CHỈ NAM CHO BẠN TRẺ MỚI VÀO ĐỜI
Nguyễn Hiến Lê đã tự nhận cuốn sách của mình chỉ viết cho hạng bình thường. Nhưng càng đọc, tôi càng không thấy sách vở trong nước hiện thời có cuốn nào nói được cách xây dựng tương lai cho hạng bình thường vừa tổng quát mà lại vừa chi tiết kỹ càng được như ông.
Đọc cuốn sách, có thể thấy được vốn hiểu biết vừa rộng vừa sâu của tác giả, mà ông lại đặc biệt tài giỏi ở chỗ có thể tóm được tất cả hiểu biết và kinh nghiệm sâu rộng đó một cách rất gọn gàng và vô cùng dễ hiểu, phù hợp cho tất cả mọi thành phần bạn đọc. Nên dù đã trải qua bao nhiêu năm, cuốn “Tương lai trong tay ta” vẫn còn nguyên giá trị và luôn được bạn trẻ tìm đọc là như vậy.
Lần đầu tiên đọc, tôi chưa có cảm tưởng gì nhiều. Nhưng lần này đọc lại, sau khi đã có một số kinh nghiệm sống nhất định, cuốn sách lại truyền cho tôi nguồn cảm hứng và sự khích lệ lớn lao, khiến tôi càng cảm thấy tin tưởng vào tương lai bản thân mình và tiếp tục theo đuổi những mục tiêu mà mình đặt ra, dù biết trước có khó khăn nhưng cũng sẽ đầy vui thú. Tôi ngẫm nghĩ từ đây đến sau này, cứ cách vài năm tôi sẽ lại đọc cuốn sách này thêm lần nữa. Để mỗi lần đọc là mỗi lần nhìn lại mình, để tiếp tục củng cố tinh thần mình và dài dài bước tiếp.
Mong bạn khi đọc cuốn sách này cũng sẽ được khích lệ tinh thần, được truyền cảm hứng giống như tôi.
Chương trình Lãnh đạo Khai phóng IPL Khóa 5
Lê Nguyễn Trần Huỳnh
Nguyễn Hoàng Bảo Huy
Phạm Thị Quỳnh Mai
Huỳnh Diệp Mỹ Ngọc
Nguyễn Đình Quý
Trần Minh Dạ Thảo
Với sự hỗ trợ từ (các) Cộng tác viên:
Nguyễn Trần Khánh Ngọc
