• Tác giả: André Maurois
  • Dịch giả: Nguyễn Hiến Lê
  • Nhà xuất bản: Nhà xuất bản Văn hóa thông tin 
  • Năm xuất bản: 2007 (xuất bản lần đầu năm 1966, Nguyễn Hiến Lê dịch và xuất bản tại Việt Nam lần đầu năm 1968)

André Maurois, Viện sĩ Viện hàn lâm, là học trò của Alain, nhà triết học nổi tiếng của Pháp. Vào những năm 1960, hưởng ứng sáng kiến viết những “Thư ngỏ” cùng các trí thức Pháp khác để khơi lại không khí tranh luận sôi nổi về các vấn đề đương thời, ông đã viết cuốn sách “Thư ngỏ gởi tuổi đôi mươi” để chỉ cho thanh niên thời đại đó một cách sống. 

NHỮNG LỜI KHUYÊN GIÁ TRỊ VỀ CUỘC SỐNG

Cuốn sách gồm tập hợp những bức thư ngắn trao đổi giữa ông và thanh niên về những vấn đề trong cuộc sống mà ông cho là quan trọng như các quy tắc, mục tiêu, cách bồi dưỡng trí thức, cách dùng thì giờ nhàn rỗi, về hôn nhân, chính trị, về đời sống chân chính,...

Có một điều rất đáng học hỏi ở những nhà trí thức lớn là họ luôn có tầm nhìn hết sức sâu rộng về cuộc sống và cách trình bày vấn đề hết sức mạch lạc, dễ hiểu, đúng trọng tâm, nhờ hàng năm trời nghiên cứu và chiêm nghiệm. André Maurois cũng là một nhà trí thức như vậy.

Tôi quan tâm đến hai bức thư: Bức thư đầu tiên, ông đã đề cập ngay đến bốn quy tắc sống ở đời: có tinh thần phục vụ, hành động để thay đổi, có nghị lực và trung tín. Có thể hiểu bốn quy tắc này theo một cách đơn giản: phải lựa nghề cho kỹ, nghề gì mà hợp với mình và xã hội, rồi nỗ lực luyện tập nó, đến một lúc người khác hoàn toàn hài lòng về công việc của mình, tức là mình đã thành tài. Mình đã hạnh phúc.

 Rồi đến lời khuyên về các sách để bồi dưỡng trí thức, ông tổng hợp lại chỉ cần nghiên cứu kỹ về Homère, Montaigne, Shakespeare, Balzac, Tolstoi, Proust, Alain. Mà những người này đều là triết gia hoặc tác gia có sức ảnh hưởng đến mọi thời. Chạm đến họ là chạm tới những tư tưởng khiến cho tâm trí ta hoàn toàn rộng mở. Nên Maurois mới bảo hiểu kỹ về họ xong thì ta đã trở thành người rất có học thức rồi.

Ông cũng nhấn mạnh và động viên người trẻ:

Mục tiêu không phải “là thành công", là chiếm được “những cái hão huyền", mà là bất kỳ lúc nào cũng có cái quyền rọi một luồng tia sáng vào cảnh giới trong thâm tâm của bạn và thấy được những lý do để có thể tự đắc về công trình của mình.

Trong đời mình, lúc nào cũng hành động theo cái lối mà trong thâm tâm mình, mình tin là công bằng nhất, minh trí nhất.

Cứ tìm đi, rồi bạn sẽ thấy bạn.

NÓI VỀ NHỮNG THÁCH THỨC CỦA THỜI ĐẠI: CHỦ ĐỀ KHÔNG BAO GIỜ CŨ

Ông hiểu rằng thanh niên thời nay, thời điểm trong sách: 1966, đang đối mặt với những vấn đề chưa từng có trước đó (kỹ thuật công nghệ hiện đại phát triển nhanh chóng và làm thay đổi xã hội) khiến họ hoặc chỉ muốn vui chơi hưởng nhàn hoặc lại đầy âu lo.

Người chỉ muốn hưởng nhàn nói: Cái thời lao động mệt nhọc đã qua, nhường chỗ cho thời gian rảnh rỗi. Nên ái tình, đặc biệt là ái tình nhục dục, là cái thú nhất để làm lúc đó. Đã qua rồi cái thời mà mọi thứ cứ quá truyền thống, quá khép nép, không phải sao?

Người lo lắng lại nói: Xã hội thay đổi chóng mặt, kỹ thuật công nghệ hiện đại có thể làm thay đổi, thậm chí biến mất các phong tục, giá trị truyền thống; những cái cần khai phá người ta đã khai phá hết, máy móc thì dần thay thế con người; vậy thì còn việc gì cho thanh niên?

Thật không khác gì những câu hỏi mà thế hệ thanh niên chúng ta ngày nay, dù là ở Việt Nam hay trên toàn thế giới, thắc mắc băn khoăn, dù cuốn sách đã được viết cách đây nửa thế kỷ. Bạn tò mò Maurois đã trả lời những câu hỏi đó ra sao? Vậy mời bạn hãy đọc sách trước đã.

Có lẽ đây không phải là cuốn sách uyên thâm nhất mà tôi có thể giới thiệu để giúp bạn về kỹ năng tự lập. Nhưng tôi tin đó là một cuốn sách có thể củng cố thêm những giá trị làm người mà bạn đã biết xưa nay, và cổ vũ bạn xây từng hòn đá thật chắc chắn cho “kim tự tháp” làm người của bạn phía trước.

Tôi chúc bạn tìm được câu trả lời cho riêng mình sau trang sách.

---------- HẾT ----------

TÀI LIỆU THAM KHẢO & CHÚ THÍCH:

André Maurois là Viện sỹ Viện Hàn Lâm Pháp, với tác phẩm “Thư ngỏ tuổi đôi mươi” (Lettre ouverte à un jeune homme sur la conduite de la vie) là một trong những cuốn bán chạy nhất ở Pháp năm 1966. (Nguồn: André Maurois: https://en.wikipedia.org/wiki/André_Maurois)
Bài Giới thiệu Sách này được viết, thiết kế và biên tập bởi một Nhóm IPLer của
Chương trình Lãnh đạo Khai phóng IPL Khóa 5
Lê Nguyễn Trần Huỳnh
Nguyễn Hoàng Bảo Huy
Phạm Thị Quỳnh Mai
Huỳnh Diệp Mỹ Ngọc
Nguyễn Đình Quý
Trần Minh Dạ Thảo
Với sự hỗ trợ từ (các) Cộng tác viên: 
Nguyễn Trần Khánh Ngọc