Sách "lược Sử Thời Gian"

Tác giả: Stephen Hawking
Dịch giả: Phạm Văn Thiều
Đơn vị xuất bản: NXB Trẻ
Năm xuất bản: 2016

Những câu hỏi này đã được Stephen Hawking gửi gắm trong tác phẩm Lược sử thời gian (A Brief History of Time) vào năm 1988. Cuốn sách được xem là hướng dẫn một cách chuyên môn dành cho các bạn đọc không chuyên, bất kể bạn thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên, xã hội, hay văn hóa nghệ thuật,. Tác giả chú thích rằng một biên tập viên đã cảnh báo - cứ thêm một phương trình vào cuốn sách thì số độc giả lại giảm đi một nửa. Vì vậy cuốn sách chỉ có một phương trình duy nhất: E = mc². Với ngôn ngữ sáng sủa, dễ tiếp cận cho mọi người đọc, tác phẩm trở thành một trong những cuốn sách bán chạy nhất và nằm trong danh sách best seller của tờ London Times trong suốt bốn năm liền, dài hơn bất kỳ cuốn sách nào khác nếu bỏ qua Kinh Thánh và Shakespeare. Lược sử thời gian được dịch ra hơn bốn mươi thứ tiếng và trung bình cứ 750 người thì bán được một cuốn sách.

Ngày nay, các nhà khoa học mô tả vũ trụ dựa trên hai lý thuyết cơ sở có tính chất riêng biệt. Đó là Thuyết tương đối rộng – mô tả lực hấp dẫn và cấu trúc vĩ đại của vũ trụ với quy mô hàng triệu triệu dặm và Cơ học lượng tử nghiên cứu những hiện tượng ở phạm vi cực kỳ nhỏ chỉ một phần triệu triệu inch. Không may là hai lý thuyết này lại không tương thích với nhau, nghĩa là chỉ có thể giải thích một hiện tượng bằng một trong hai lý thuyết. Đề tài chính của cuốn sách này là tìm kiếm một lý thuyết dung nạp được hai lý thuyết trên. Vấn đề này làm tôi cảm thấy rất thú vị, đặt một thứ lớn nhất như các ngân hà vào cùng quy luật với những hạt nguyên tử mà mắt thường không thể nào nhìn thấy. Cuốn sách cũng như kết hợp sự tò mò của một đứa trẻ và trí tuệ của một thiên tài.

Trong bộ phim The theory of everything có một câu thoại mà tôi rất ấn tượng khi Hawking nói chuyện với người vợ của mình (người tin vào sự hiện hữu của Đức Chúa còn ông thì không):

- “Anh cuối cùng cũng đã tin vào sự hiện hữu của Chúa? – Đúng vậy em yêu. Tuy nhiên…”

Trong cuốn sách, có rất nhiều sự xuất hiện của Thượng đế nhưng lại đặt ra những vấn đề và trong đó lại chẳng có việc gì mà Ngài phải làm ở đây cả. Có thể Hawking hiểu Thượng đế theo một cách nào đó. Khi đọc cuốn sách, các bạn như sáng tỏ hơn câu hỏi nổi tiếng của Einstein: “liệu thực sự Thượng đế có sự lựa chọn nào trong việc tạo ra vũ trụ này hay không?”

Bên cạnh những giả thuyết lớn ngoài vũ trụ như Hố đen, Vũ trụ đang giãn nở, bạn đọc cũng có dịp quay lại quá khứ để gặp những nhà khoa học với lý thuyết của họ như Galilei, Newton, Einstein, Hubble… hay những triết gia lỗi lạc đặt ra những vấn đề lớn như Aristotle, Emmannuel Kant được Hawking diễn tả dễ hiểu và giúp người đọc nhận ra những sự khác biệt. Nếu bạn đọc quan tâm một chút về Hawking, chắc hẳn bạn sẽ hiểu được ý chí kiên cường của ông khi gần như cuộc đời gắn với chiếc xe điện và giao tiếp với mọi người bằng máy tính với chỉ vài ngón tay còn cử động được nhưng lại luôn hài hước từ cuộc sống cho đến văn phong.

Lược sử thời gian là tác phẩm không nên bỏ qua, tác giả tóm gọn hàng tỷ năm trước từ vụ nổ Bigbag - được ông cho là thời điểm bắt đầu của vũ trụ - cho đến những vấn đề con người quan tâm trong hàng ngàn năm nay trong gần 300 trang sách. Hy vọng cuốn sách giúp bạn đọc hiểu thêm về vũ trụ rộng lớn của chúng ta, những vấn đề hóc búa mà các nhà khoa học đang tìm kiếm lời giải đáp hoặc đơn giản hơn khi nhìn lên bầu trời, chúng ta thấy được nó đầy bí ẩn tuyệt đẹp như thế nào.