Sách: Các Công Dụng Của Đại Học

Tác giả: Clark Kerr
Dịch giả: TS. Nguyễn Xuân Xanh
Đơn vị xuất bản: Nxb Tri thức
Năm xuất bản: 2013

Clark Kerr (1911-2003) là giáo sư kinh tế và là nhà quản lý giáo dục người Mỹ. Ông là vị hiệu trưởng đầu tiên của trường Đại học Berkeley (thuộc đại học California) và là vị chủ tịch thứ 12 của trường Đại học California. Ông đã có nhiều đóng góp to lớn trong vai trò là một nhà quản lý giáo dục cũng như một học giả với nhiều thành tựu ông mang lại cho các trường đại học ông đã quản lý cùng với các nghiên cứu, bình luận sắc sảo những vấn đề căng thẳng của đại học thời bấy giờ. Năm 1964, ông nhận được Giải thưởng Alexander Meiklejohn cho những đóng góp cho tự do học thuật, do Hiệp hội các Giáo sư Đại học Hoa Kỳ trao tặng, và năm 1968, ông là người đầu tiên nhận Giải thưởng Clark Kerr cho những đóng góp đặc biệt và xuất sắc cho sự tiến bộ của giáo dục đại học, do Bộ phận Berkeley của Thượng viện Học thuật UC.

Vì vậy, phần lớn cuộc đời của tác giả đã dành để cống hiến cho sự nghiệp giáo dục, đặc biệt là giáo dục bậc đại học. Tác phẩm “Các công dụng của đại học” được rất nhiều các học giả khác đánh giá là tác phẩm quan trọng nhất về đại học từng được việt khi nó thẳng thắn đánh thẳng vào các vấn đề nội tại, những căng thẳng sâu sắc mà nền đại học Hoa Kỳ đang phải đương đầu. Tác phẩm là tập hợp các bài giảng của Clark Kerr tại đại học Harvard vào năm 1963 và sau đó ông có bổ sung và hoàn thành vào năm 2001, 2 năm trước khi mất.

Khái niệm về đại học hiện đại đã được “phôi thai” từ thời kỳ Trung Cổ với đặc trưng là văn hóa phường hội. Đó là môi trường gặp gỡ giữa thầy giáo và sinh viên dần hình thành nên một cộng đồng sinh hoạt học thuật ổn định, quy củ. Từ đây, tác giả đã xây dựng nên khái niệm “đa đại học”. Kerr muốn chỉ đến các các đại học lớn của Mỹ như là một chuỗi các cộng đồng như thế hoạt động với nhau dưới một cái tên chung, một hội đồng quản trị chung và chia sẻ các mục đích liên quan với nhau.

Theo Clark Kerr, vị viện trưởng đại học phải là bộ mặt cho toàn bộ ngô trường của mình với việc đảm nhiệm rất nhiều vai trò khác nhau trong cuộc sống. Ông miêu tả vị này phải vừa là một người bạn của sinh viên, đồng nghiệp của giảng viên, một nhà đàm phán khôn ngoan với các quỹ tài trợ, một chính trị gia với cơ quan làm luật về giáo dục, một học giả với niềm hâm mộ với nhạc kịch và bóng đá như nhau. Về khía cạnh đời sống cá nhân, vị này phải là một người đứng đắn, một người cha hay người mẹ có trách nhiệm và là người chồng người vợ tốt.

Giá trị và vai trò mà đại học mang là cho xã hội không gì khác hơn chính là “để tạo ra tri thức mới, đào tạo những người đàn ông và phụ nữ có thể sử dụng tri thức mới, để làm cho tri thức này bao hàm toàn diện, do đó trở thành người phục vụ, hơn là người chủ của con người, để giúp con người hiểu được những giá trị mà tri thức này cần được làm ra để phục vụ” (trích bài diễn văn khai mạc năm 1958 khi Clark Kerr trong tư cách là chủ tịch của hệ thống Đại học California).

Môi trường đại học cũng là nơi khuyến khích tự do học thuật, tư do ngôn luận và bày tỏ ý kiến như Kerr phát biểu “Đại học không cam kết làm cho các ý tưởng an toàn cho sinh viên. Nó (ngược lại) cam kết làm cho sinh viên an toàn cho các ý tưởng”. Đối với môi trường tự do như vậy, các sinh viên cũng sẽ thấy rất bối rối và khó khăn trong việc tìm kiếm “bản thể” (identity) của mình khi họ được trao cho một phạm vị rộng lớn các lựa chọn. Tuy nhiên choáng ngợp như thế sẽ không cản bước những sinh viên có năng lực và ý chí vươn lên tầm xuất sắc thật sự. Từ đó sẽ tạo ra những trí thức không bị mải mê trong thành phố tri thức mà sẽ tiến đến sự ưu tú về học thuật trong khu vườn đa đại học.

Dần về cuối các chương cuối, tác giả lại bày tỏ rất rõ tinh thần bi quan của bức tranh đại học khi bước vào thiên niên kỷ mới (2000). Nền giáo dục lâu đời của Mỹ như đang đứng trước cái bản lề của lịch sử đang bị lung lay bởi cơn gió mạnh của sự tiến bộ khoa học kỹ thuật. “Những công dụng của đại học” thực sự là một tác phẩm có tính học thuật cao và rất đáng để các nhà hoạt động giáo dục nghiên cứu và suy ngẫm về nền giáo dục đại học nước mình.

Nguồn tiểu sử tác giả Clark Kerr

https://senate.universityofcalifornia.edu/_files/inmemoriam/html/clarkkerr.html